فناوری نانو: نگهبان جدید مواد غذایی، تصور کنید بسته‌بندی‌ای که نه‌تنها غذای شما را تازه نگه می‌دارد، بلکه با میکروب‌ها هم مبارزه می‌کند! فناوری نانو، یکی از پیشرفته‌ترین دستاوردهای علمی، با ورود به صنعت بسته‌بندی مواد غذایی، آینده غذا را دگرگون کرده است. این فناوری با استفاده از ذرات بسیار ریز (نانوذرات)، بسته‌بندی‌هایی تولید می‌کند که از رشد میکروب‌های مضر جلوگیری کرده و ماندگاری مواد غذایی را افزایش می‌دهد.

به گزارش مدیریت زیست به نقل از روستا نیوز، نانوذرات فلزی مانند نقره و اکسید روی، قهرمانان این میدان هستند. این ذرات با نفوذ به غشای باکتری‌ها، میکروب‌هایی مثل ای‌کولای یا استافیلوکوکوس را از بین می‌برند. تحقیقی در سال ۲۰۲۲ نشان داد که بسته‌بندی‌های حاوی نانوذرات نقره می‌توانند رشد باکتری‌ها را در گوشت تا ۹۸ درصد کاهش دهند. این یعنی گوشت، لبنیات و میوه‌های تازه مدت طولانی‌تری سالم می‌مانند و دورریز غذا کمتر می‌شود.

فناوری نانو فقط به مبارزه با میکروب‌ها محدود نیست. فیلم‌های نانوکامپوزیتی، که با ترکیب نانوذرات و پلاستیک ساخته می‌شوند، مانند سدی در برابر اکسیژن و رطوبت عمل می‌کنند. مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۳ نشان داد که این فیلم‌ها نفوذ اکسیژن را تا ۶۰ درصد کاهش می‌دهند و از فاسد شدن غذاهای حساس مانند میوه‌ها جلوگیری می‌کنند. این بسته‌بندی‌ها همچنین در برابر نور ماوراءبنفش مقاوم‌اند و کیفیت غذا را حفظ می‌کنند.

جالب‌تر اینکه، فناوری نانو به بسته‌بندی‌های هوشمند هم راه پیدا کرده است. حسگرهای نانویی می‌توانند کیفیت غذا را بررسی کنند. برای مثال، اگر ماهی یا گوشت در حال خراب شدن باشد، این حسگرها با تغییر رنگ به ما هشدار می‌دهند. تحقیقی در سال ۲۰۲۴ نشان داد که این فناوری می‌تواند ضایعات غذایی در فروشگاه‌ها را به‌طور چشمگیری کاهش دهد.

اما این فناوری چالش‌هایی هم دارد. دانشمندان نگران‌اند که نانوذرات ممکن است به غذا نفوذ کنند و برای سلامتی مضر باشند. همچنین، بازیافت این بسته‌بندی‌ها هنوز دشوار است. خوشبختانه، محققان در حال توسعه بسته‌بندی‌های زیست‌تخریب‌پذیر با نانوذرات هستند که به محیط‌زیست آسیب کمتری می‌زنند.

فناوری نانو می‌تواند آینده صنعت غذا را تغییر دهد. با افزایش ایمنی و ماندگاری مواد غذایی، این فناوری نه‌تنها به سلامت ما کمک می‌کند، بلکه ضایعات غذایی را کاهش داده و به حفظ محیط‌زیست یاری می‌رساند. به‌زودی، بسته‌بندی‌های هوشمند نانویی در سوپرمارکت‌ها همه‌گیر خواهند شد و غذای سالم‌تر و تازه‌تری به دست ما می‌رسد.

منابع:

Journal of Food Engineering, 2022, “Antimicrobial Nanoclay-Based Packaging,” DOI: 10.1016/j.jfoodeng.2022.111058.

Food Packaging and Shelf Life, 2023, “Nanocomposite Films for Food Packaging,” DOI: 10.1016/j.fpsl.2023.101123.

Nanomaterials, 2024, “Nanosensors for Food Quality Monitoring,” DOI: 10.3390/nano14020156.